Bitcoin Ordinals là gì? Mọi thứ bạn cần biết về Bitcoin NFT

Bài viết này trình bày tổng quan về Bitcoin Ordinals và phân tích những ưu điểm của chúng.

Tóm tắt

- Bitcoin Ordinals là một hệ thống cho phép mọi người đặt lệnh, xác định và khắc nội dung kỹ thuật số trên satoshi để tạo ra các tạo tác kỹ thuật số.

- Vì Ordinals chỉ mới được giới thiệu vào tháng 1 nên các công cụ có sẵn để tạo và giao dịch vẫn còn hạn chế.

- Ordinals mở khóa các trường hợp sử dụng mới cho Bitcoin, chẳng hạn như NFT và các tiêu chuẩn token mới.

- Các tạo tác kỹ thuật số được tạo bởi Ordinals cũng có nhiều lợi thế hơn so với các NFT khác.

Bitcoin Ordinals là gì?

Bitcoin Ordinals là một cách gắn hoặc "khắc" nội dung kỹ thuật số như hình ảnh, video và nhiều nội dung khác vào một satoshi trên Bitcoin blockchain. Satoshi (SAT) là đơn vị nhỏ nhất của BTC, bằng 1/100,000,000 BTC.

Bitcoin Ordinals bao gồm hai thành phần chính: Ordinals và inscription.

Ordinals đề cập đến một hệ thống đặt lệnh satoshi theo một cách độc đáo, tạo ra thuộc tính không thể thay thế cần thiết cho NFT. Nói một cách đơn giản, Ordinals chỉ định một số cụ thể cho mỗi satoshi, giúp nó có thể phân biệt được với các satoshi khác. Hệ thống đánh số này đảm bảo rằng mỗi satoshi có một mã định danh duy nhất.

Inscription đại diện cho nội dung thực tế được gắn với satoshi. Chúng có thể là hình ảnh, văn bản, video hoặc bất kỳ dữ liệu nào khác mà người dùng liên kết với NFT. Trong các NFT khác, nội dung này thường được gọi là siêu dữ liệu.

Không giống như các loại NFT khác, inscription được tạo ra như một sự hiện diện bất biến trên chuỗi của nội dung kỹ thuật số trên Bitcoin blockchain. Chúng được tích hợp trực tiếp vào blockchain và không yêu cầu bất kỳ layer riêng biệt hoặc sự thay đổi nào đối với giao thức Bitcoin. Chúng có thể được truy cập và giao dịch bằng chính BTC.

Người tạo ra Bitcoin Ordinals, Casey Rodarmor, thích gọi inscription là "tạo tác kỹ thuật số" thay vì NFT, vì ông tin rằng inscription là một thuật ngữ quen thuộc và dễ hiểu hơn, đồng thời có các ứng dụng ngoài NFT. Tuy nhiên, vì khái niệm về NFT quen thuộc hơn với cộng đồng blockchain nên nhiều người gọi inscription là "NFT Bitcoin".

Bitcoin Ordinals đã trở nên rất phổ biến và dẫn đến việc tăng mức sử dụng, phí và không gian lưu trữ trên mạng Bitcoin. Kể từ tháng 1, tổng cộng 11.8 triệu inscription đã được tạo ra với chi phí 44.5 triệu USD. Ordinals có khả năng mở rộng tiện ích của Bitcoin ngoài vai trò như một "kho lưu trữ giá trị" và đóng góp cho các ứng dụng của mình.

Sự phổ biến của Ordinals dẫn đến sự gia tăng đáng kể phí mạng BTC (Nguồn: BitInfoCharts)

Ví dụ: kể từ khi ra mắt Ordinals, các nhà phát triển đã tạo BRC-20, một tiêu chuẩn token trên Bitcoin tương tự như ERC-20 trên Ethereum. Với BRC-20, các nhà phát triển có thể tạo các token có thể thay thế bằng cách khắc một loại mã đặc biệt gọi là JSON vào satoshi. Mã này mô tả các chi tiết quan trọng về token, chẳng hạn như có bao nhiêu token và tên của chúng là gì. Tuy nhiên, do Bitcoin được thiết kế với ít khả năng lập trình hơn Ethereum nên có nhiều thứ mà token BRC-20 không thể làm được.

Cho đến nay, cách sử dụng phổ biến nhất đối với Ordinals là dành cho inscription văn bản, tiếp theo là inscription hình ảnh. Một số đính kèm âm thanh, video, trò chơi điện tử và mã (như trong trường hợp token BRC-20) vào satoshi, nhưng những trường hợp sử dụng này không phổ biến.

Các loại inscription phổ biến nhất theo thời gian (Nguồn: @dgtl_assets trên Dune)

Bitcoin Ordinals hoạt động như thế nào?

Ordinals đã được thực hiện nhờ hai bản cập nhật cho Giao thức Bitcoin: Segregated Witness (SegWit) vào năm 2017 và Taproot vào năm 2021. Các bản cập nhật này đã mở rộng lượng dữ liệu tùy ý có thể được lưu trữ trên blockchain, cho phép bao gồm hình ảnh, video và các loại phương tiện khác. Mặc dù các bản cập nhật này không dành riêng cho NFT nhưng chúng đã vô tình cung cấp cơ sở hạ tầng cần thiết để các Ordinals và inscription tồn tại.

SegWit đã giới thiệu một phần riêng gọi là "dữ liệu witness" trong các giao dịch Bitcoin, hỗ trợ việc chuyển dữ liệu tùy ý. Điều này cho phép lượng dữ liệu lớn hơn được lưu trữ trong giới hạn kích thước khối của Bitcoin. Đó là bước đầu tiên hướng tới NFT thông thường, vì nó mở rộng giới hạn về lượng dữ liệu tùy ý có thể được đưa vào một giao dịch.

Mặt khác, Taproot nâng cao hơn nữa quyền riêng tư, khả năng mở rộng và bảo mật của Bitcoin. Nó làm cho việc lưu trữ dữ liệu witness tùy ý trở nên dễ dàng hơn và nới lỏng các giới hạn về lượng dữ liệu tùy ý có thể được đặt trong một giao dịch Bitcoin. Bản nâng cấp này làm cơ sở cho Ordinals hoạt động bằng cách sử dụng chi tiêu tập dữ liệu Taproot.

Để hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của Ordinals, hãy xét ví dụ về ID token trong các NFT không phải Bitcoin. ID token cung cấp tính duy nhất cho mỗi NFT, cho phép người dùng phân biệt chúng với nhau. Tương tự, Ordinals chỉ định một số duy nhất cho mỗi satoshi dựa trên thứ tự mà chúng được khai thác, tạo ra một mã định danh đặc biệt cho từng satoshi. Satoshi đầu tiên từng được đúc trở thành Ordinal đầu tiên và các satoshi tiếp theo được gán số dựa trên thứ tự giao dịch. Hệ thống đánh số này được duy trì thông qua quy trình giao dịch nhập trước xuất trước.

Điều quan trọng cần lưu ý là Ordinals không ảnh hưởng tính có thể thay thế được của BTC. Bản thân Bitcoin blockchain không công nhận hệ thống đặt lệnh này, nhưng một cộng đồng các nhà phát triển đã thừa nhận tầm quan trọng của nó và tạo ra các công cụ tận dụng Ordinals để mở rộng các trường hợp sử dụng của Bitcoin.

Các blockchain không phải Bitcoin cho phép dữ liệu tùy ý được gắn vào NFT để đại diện cho các tài sản kỹ thuật số khác nhau. Trong trường hợp của Ordinals, siêu dữ liệu được giữ trong dữ liệu witness của giao dịch Bitcoin. Dữ liệu này được "khắc" trong một phần cụ thể của giao dịch và thường được liên kết với một satoshi cụ thể.

Ordinals là công cụ cho phép người dùng tạo, xem và theo dõi thông tin bổ sung được kết nối với từng satoshi trên Bitcoin blockchain. Điều đặc biệt về Ordinals là chúng không tạo ra các token mới mà thay vào đó hoạt động với các satoshi hiện có. Các satoshi đã được khắc có thể được gửi và sử dụng giống như bất kỳ loại nào khác, nghĩa là chúng có thể cùng lúc thay thế được và không thể thay thế được.

Bitcoin Ordinals được tạo ra như thế nào?

Ban đầu, chỉ những người sở hữu node hoàn toàn của Bitcoin và một chiếc ví đặc biệt có khả năng kiểm soát satoshi mới có thể tạo inscription. Tuy nhiên, hiện có các công cụ để tự động hóa quy trình này, chẳng hạn như Gamma hoặc Bot Ordinals, hỗ trợ người dùng có ít kiến thức về kỹ thuật và giúp giảm rủi ro liên quan.

Để tạo một inscription, người dùng cần gửi một giao dịch liên quan đến một satoshi đến ví tương thích với Taproot và gắn siêu dữ liệu mong muốn như một phần của giao dịch. Người dùng cần đảm bảo số satoshi mong muốn không được sử dụng để trả phí mạng.

Điều đáng chú ý là các công cụ và hệ sinh thái xung quanh Bitcoin Ordinals vẫn còn ở giai đoạn sơ khai. Ordinals đầu tiên chỉ mới được khắc cách đây vài tháng. Khi những người dùng ít thiên về kỹ thuật hơn thể hiện sự quan tâm và nhu cầu tăng lên, hệ sinh thái và các công cụ có thể sẽ phát triển để trở nên thân thiện hơn với người dùng.

Làm cách nào để Chuyển và Giao dịch Bitcoin Ordinals?

Vì Bitcoin Ordinal còn tương đối mới nên các công cụ để chuyển và giao dịch inscription vẫn chưa hoàn thiện, giống như những công cụ được sử dụng để tạo Bitcoin Ordinal. Tuy nhiên, bạn chỉ cần thực hiện vài bước để sở hữu inscription của riêng mình nếu như bạn quan tâm.

Trước tiên, hãy nghiên cứu và khám phá các dự án tạo ra các tạo tác kỹ thuật số, chẳng hạn như Ordinal Punks, Ord Rocks và Taproot Wizards. Vì Bitcoin Ordinal khá mới nên chúng có thể không sẵn có để giao dịch trên các nền tảng công khai. Đó là lý do tại sao bạn cần tham gia các máy chủ Discord của các dự án mà bạn quan tâm. Các dự án này tổ chức giao dịch trên máy chủ của họ và có sẵn hệ thống để người bán đặt giá và để người mua đấu giá. Xem các bộ sưu tập, tham gia Discords, tự thực hiện nghiên cứu và kiểm tra giá.

Một số inscription cũng có sẵn trên OpenSea thông qua Emblem Vault. Để tránh lừa đảo, hãy đảm bảo rằng địa chỉ BTC của vault khớp với địa chỉ Bitcoin được ghi trên trang website của Ordinals.

Tiếp theo, đảm bảo bạn có ví Bitcoin đã kích hoạt Taproot. Ledger, Trezor, Bitcoin Corevà Zeus là một số ví hỗ trợ Taproot.

Sau khi tìm thấy inscription muốn mua, bạn có thể mua inscription đó trên máy chủ Discord của dự án hoặc thông qua đấu giá. Chỉ hoàn tất giao dịch sau khi bạn đã thực hiện nghiên cứu của mình.

Ưu điểm của Bitcoin Ordinals là gì?

Trước Ordinals, những dự án như RGB và Taro cũng đã cố gắng tích hợp các tài sản kỹ thuật số khác vào Bitcoin blockchain. Các dự án này về cơ bản là layer thứ hai trên Bitcoin blockchain. Chúng có thể cung cấp nhiều tính năng hơn Ordinals, nhưng cách sử dụng phức tạp hơn. Inscription trên Bitcoin blockchain tương đối đơn giản và bảo toàn, trong khi các NFT khác hoạt động trên các mạng và máy ảo phức tạp. Tính chất đơn giản này của inscription làm cho chúng an toàn hơn và ít bị tấn công hơn.

Điều đáng chú ý là các inscription satoshi sử dụng mô hình dữ liệu tương tự như web, cho phép chúng hỗ trợ bất kỳ loại nội dung nào trình duyệt web có thể xử lý mà không yêu cầu thay đổi giao thức cơ sở. Điều này cung cấp sự linh hoạt để phát triển các loại nội dung.

RGB, Taro và thậm chí cả Ethereum NFT thường lưu trữ nội dung ngoài chuỗi, có thể trên các nền tảng không đảm bảo tính khả dụng lâu dài như IPFS hoặc Arweave. Nội dung của các inscription luôn được lưu trữ trên chính Bitcoin blockchain, giúp chúng bền hơn và ít có nguy cơ thất thoát hơn.

Inscription luôn là bất biến, có nghĩa là chúng không thể bị sửa đổi hoặc xóa bởi bất kỳ ai sau khi được tạo. Ngược lại, các NFT phổ biến có thể thay đổi được, nghĩa là chủ sở hữu hợp đồng NFT có thể thay đổi hoặc xóa nội dung.

Hơn nữa, Ordinals và inscription yêu cầu BTC để đúc, chuyển hoặc lưu trữ, khiến chúng trở nên khan hiếm hơn và có tiềm năng trở nên có giá trị hơn. NFT từ các chuỗi khác có thể được đúc với số lượng không giới hạn chỉ với một giao dịch, khiến chúng ít khan hiếm hơn.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, Ordinals và inscription không yêu cầu hỗ trợ phí bản quyền trên chuỗi, vì điều này sẽ khó thực thi. Ethereum NFT đã phải đối mặt với sự nhầm lẫn và thách thức với phí bản quyền trên chuỗi, gây ra tiêu cực trong hệ sinh thái.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Các thông tin trong bài viết này chỉ nhằm mục đích tham khảo. Bài viết này không đảm bảo cho bất kỳ sản phẩm hoặc dịch vụ được nhắc đến nào, và không nhằm mục đích tư vấn đầu tư, tài chính hoặc giao dịch. Bạn cần tham khảo các chuyên gia trước khi đưa ra bất kỳ quyết định tài chính nào.