Unspent Transaction Output (UTXO) là một thành phần quan trọng trong các giao dịch blockchain, xác định điểm bắt đầu và kết thúc của mỗi giao dịch trong mạng blockchain. Khái niệm này là một phần không thể thiếu của Bitcoin và nhiều loại tiền điện tử khác, đóng vai trò nền tảng cho mô hình UTXO.
Trong các giao dịch tiền điện tử, đầu vào và đầu ra tạo nên cấu trúc cơ bản. Khi người dùng bắt đầu một giao dịch, họ sử dụng một hoặc nhiều UTXO làm đầu vào. Bằng cách cung cấp chữ ký số để xác minh quyền sở hữu đối với các đầu vào, giao dịch tạo ra các đầu ra mới đồng thời tiêu thụ các UTXO, khiến chúng trở thành "đã tiêu" và không thể sử dụng thêm. Những đầu ra mới được tạo ra này sau đó trở thành UTXO có thể được sử dụng trong các giao dịch tiếp theo.
Một ví dụ thực tế có thể minh họa quá trình này. Giả sử Alice có 0.45 BTC trong ví của mình, bao gồm hai UTXO trị giá 0.4 BTC và 0.05 BTC từ các giao dịch trước đó. Nếu Alice cần thanh toán 0.3 BTC cho Bob, cô ấy phải sử dụng UTXO 0.4 BTC làm đầu vào. Sau đó, cô ấy tạo một giao dịch hướng dẫn mạng chia UTXO 0.4 BTC, gửi 0.3 BTC đến địa chỉ của Bob và 0.1 BTC còn lại về địa chỉ của mình. Sau giao dịch này, UTXO 0.4 BTC ban đầu đã được tiêu và không thể tái sử dụng, trong khi hai UTXO mới trị giá 0.3 BTC và 0.1 BTC được tạo ra.
Trong một tình huống khác, nếu Alice cần thanh toán 0.42 BTC, cô ấy có thể gộp UTXO 0.4 BTC với UTXO 0.05 BTC khác để tạo ra một UTXO duy nhất trị giá 0.42 BTC, đồng thời trả lại 0.03 BTC cho chính mình.
Về cơ bản, mô hình UTXO đóng vai trò như cơ chế của giao thức để theo dõi vị trí của các coin trong mạng. Tương tự như séc, UTXO được chuyển đến các địa chỉ công khai cụ thể của người dùng và không thể chi tiêu một phần. Thay vào đó, các séc mới phải được tạo ra từ các séc hiện có và chuyển giao tương ứng.