Pump-and-dump là một loại hành vi gian lận thường thấy trong không gian tiền điện tử, liên quan đến việc tăng giá nhân tạo (bơm) của một tài sản kỹ thuật số, như token hoặc NFT, để thu hút nhà đầu tư, sau đó bán tháo nhanh chóng (xả) dẫn đến sự sụt giảm mạnh về giá.
Các mô hình pump-and-dump thường bắt đầu với một nhóm nhỏ, thường là những người tạo ra hoặc người chấp nhập sớm của tài sản, mua hoặc nắm giữ số lượng lớn tài sản đó. Sau đó, nhóm này sử dụng nhiều chiến lược khác nhau như lan truyền tin tức sai lệch, tận dụng các nền tảng mạng xã hội và sử dụng những nhân vật có ảnh hưởng để tạo ra sự phấn khích, dẫn đến nhu cầu tăng cao và giá tài sản tăng vọt. Khi giá đạt đỉnh, nhóm ban đầu sẽ bán hết số tài sản họ nắm giữ một cách ồ ạt, dẫn đến sự sụt giảm nhanh chóng và đáng kể về giá, gây ra tổn thất lớn cho các nhà đầu tư muộn mua vào ở mức giá cao.
- Bản chất lừa đảo: Dựa vào thông tin sai lệch và thao túng thị trường để thu hút các nhà đầu tư không nghi ngờ.
- Biến động cao: Tạo ra biến động giá cực đoan, dẫn đến tổn thất tài chính đáng kể cho những người đến sau.
- Phi đạo đức và bất hợp pháp: Được coi là phi đạo đức và bất hợp pháp ở nhiều quốc gia, làm tổn hại niềm tin vào thị trường và cản trở sự phát triển tổng thể của hệ sinh thái tiền điện tử.
- Tự nghiên cứu (DYOR - Do Your Own Research): Nghiên cứu kỹ lưỡng bất kỳ tài sản nào trước khi đầu tư, hiểu rõ các yếu tố cơ bản và tránh phụ thuộc vào sự phấn khích hoặc thông tin chưa được xác minh.
- Luôn cập nhật thông tin: Nhận biết các dấu hiệu phổ biến của mô hình pump-and-dump, chẳng hạn như sự tăng giá đột ngột và quảng cáo mạnh mẽ trên mạng xã hội, để đưa ra quyết định sáng suốt hơn.
- Biện pháp quản lý: Các cơ quan quản lý thường xuyên theo dõi và trấn áp các hoạt động pump-and-dump để bảo vệ nhà đầu tư và duy trì tính toàn vẹn của thị trường.
Các kế hoạch pump-and-dump lợi dụng tâm lý thị trường và thông tin sai lệch để thao túng giá của tài sản kỹ thuật số. Các nhà đầu tư nên thận trọng, tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng và nhận biết các dấu hiệu của những kế hoạch như vậy để bảo vệ mình khỏi những tổn thất tiềm ẩn.