Yazıt yazı: Bitcoin yazıtları bir sonraki boğa piyasası motorunu mu ateşledi?
Ordinals Nedir?
Ordinals protokolü, Bitcoin geliştiricisi Casey Rodarmor tarafından Ocak 2023'te tanıtılan Bitcoin tabanlı bir varlık çıkarma protokolüdür. Esasen Bitcoin'in en küçük birimi olan satoshi'ye sayılar atayan bir sistemdir.
Bir satoshi, Bitcoin'in en küçük birimidir ve 1 Bitcoin 100.000.000 satoshiye bölünebilir. 21 milyonluk Bitcoin arzı, toplamda 21.000.000.000.000.000 satoshi arzı olduğu anlamına gelir. Hem Bitcoin hem de satoshi’ler doğaları gereği aynıdır ve her biri tutarlı bir değeri temsil eder.
Tıpkı merkez bankalarının itibari para birimlerine seri numaraları ataması gibi Casey de Bitcoin UTXO defter sistemine dayalı bir numaralandırma şeması önerdi. Bu şemaya göre, her satoshi'ye çıkarılma sırasına göre bir numara atanır. Sonuç olarak, her satoshi karşılık gelen bir ordinal (sıra) numarasına sahiptir ve ordinal (sıra) numaralarına sahip satoshiler benzersiz hale gelir. Örneğin, ilk çıkarılan Bitcoin'in 100 milyon satoshi'si 1'den 10.000.000.000'a kadar numaralandırılmıştır, böylece her satoshi benzersizdir ve değiştirilemez. Bu numaralandırma şemasına Ordinals Protokolü adı verilir.
Ordinals protokolü, yazıt yazma (inscribing) adı verilen bir işlem aracılığıyla verileri satoshi'ye yazar. Verinin yazılan kısmına yazıt adı verilir ve bu da satoshi'ye benzersizlik ve kıtlık kazandırır. Ordinals protokolü, Bitcoin'in en küçük birimi olan satoshi'nin numaralandırılmasını ve notlandırılmasını sağlayarak daha önce homojen olan her bir satoshi'yi benzersiz bir NFT haline getirir.
Daha fazlaYazıt nedir?
Bitcoin Ordinal yazıtları, Ordinals protokolünü kullanarak içeriği satoshi'ye yazan meta verilerdir ve bu nedenle doğası gereği NFT'dir. Bunlar 4 MB'den az oldukları sürece metin, resim, video ve ses gibi çeşitli şekillerde olabilirler. Bunları https://ordinals.com adresinde görebilirsiniz.
Daha sonra, yazıt protokollerinin çok sayıda geliştirilmiş versiyonu tanıtıldı. Dikkate değer bir örnek, isim ve toplam arz dahil olmak üzere token ayrıntılarını doğrudan satoshi’ler üzerine yazmak için standartlaştırılmış bir JSON formatından yararlanan BRC-20 protokolüdür. Tokenlerin dağıtımını, mint edilmesini ve transferini mümkün kılarak BRC-20'yi Ordinals üzerine inşa edilmiş bir değiştirilebilir token çıkarma protokolü haline getirir. Sonuç olarak, piyasada ORC-20, ARC-20, Rune ve Pipe dahil BRC-20'ye dayalı daha gelişmiş yazıt protokolleri ortaya çıktı.
Bitcoin yazıtlarından esinlenen diğer blok zincirleri de kendi yazıt protokollerini kullanıma sundu. Bunlar arasında Ordinals'a dayanan ve Dogecoin blok zincirinde uygulanan DRC-20 protokolü; Ordinals'a dayanan ve Litecoin blok zincirinde uygulanan LRC-20 protokolü; ve ayrıca Ethereum üzerinde dijital koleksiyonlar oluşturmak ve paylaşmak için işlem çağrı verilerini kullanan bir Ethereum yazıt protokolü olan Ethscriptions yer alır.
Daha fazlaTemel yazıt protokolleri
- Ordinals / BRC-20
BRC-20, 8 Mart 2023 tarihinde @domodata tarafından oluşturulan ve token mint sürecini zincir içi dizelere dönüştüren deneysel bir Bitcoin token standardıdır.
Teknik düzeyde, BRC-20 standardı, standardın üç temel işlevi olan token sözleşmelerinin uygulanmasını, mint edilmesini ve aktarımını kolaylaştırmak için Ordinal yazıtları içindeki JSON verilerinden yararlanır.
BRC-20'nin en önemli özelliği adil token çıkarma mekanizmasıdır. BRC-20 tokenlerinin sembolü yalnızca 4 karakterden oluşabilir.
- Atomicals / ARC-20
Atomicals protokolü, hesap birimi olarak satoshi kullanan Bitcoin'in UTXO özelliğinden tam olarak faydalanır. Atomicals protokolü sayesinde Bitcoin ağı hem değiştirilemez (NFT'ler) hem de değiştirilebilir (bu durumda ARC-20) tokenler üretebilir.
ARC-20 tokenleri 1 sat (satoshi) ile desteklenir, bu da her bir ARC-20 tokeninin değerinin asla 1 satoshi'den düşük olmayacağı anlamına gelir.
Atomicals protokolü dört karakter sınırını ortadan kaldırır ve çok çeşitli varlık sınıflarını destekleyerek daha fazla çeşit sağlar.
- Rune
Ordinals'ın kurucusu Casey, değiştirilebilir tokenlerin çıkarılması için Rune adlı bir yazıt uygulaması önerdi. Bu yöntem, token verilerinin UTXO komut dosyasına doğrudan eklenmesine olanak tanır ve tokenin kimliğini, çıktısını ve miktarını kapsar.
Rune'un uygulaması, tokeni işlenmek üzere doğrudan Bitcoin ana ağına aktarması bakımından ARC-20'ninkine çok benzer. Aradaki fark, Rune'un token sayısını kod verilerine yazmasıdır.
UTXO'ya dayanan ve kullanımı kolay olan Rune protokolü, Bitcoin blok zincirindeki boşa harcanan alanı en aza indirirken kullanıcı deneyimi sorunlarını ele almak üzere tasarlanmıştır.
- Pipe
PIPE protokolü, Casey tarafından tasarlanan Runes protokolünden ve Domo tarafından ortaya konulan Ordinals tabanlı BRC-20 standardından esinlenerek Benny tarafından geliştirilen ve bunların avantajlarını birleştiren bir varlık çıkarma protokolüdür.
PIPE protokolü BRC-20 standardına kıyasla daha az karmaşıktır ve varlık çıkarma konusunda daha hafiftir.
PIPE protokolü, değiştirilebilir tokenlere ek olarak, değiştirilemez tokenler için de eksiksiz bir veri yapısı ve standart sağlar.
- Ethscriptions
Bitcoin Ordinals protokolünden esinlenen Tom Lehman, 17 Haziran 2023 tarihinde Ethscriptions'ı piyasaya sürdü. Bu yeni protokol, Ethereum ağı üzerinde dijital koleksiyonlar oluşturmak ve paylaşmak için işlem çağrı verilerini kullanır.
Ethscriptions, Ethereum blok zincirine finansal olmayan ve keyfi verilerin yazılmasına izin verir. Dosya boyutu 96 KB'ı aşmadığı sürece, kullanıcılar her tür dosyayı yazıta dönüştürebilir. Şu anda kullanıcılar NFT'leri yalnızca görüntü şeklinde oluşturabilmektedir, ancak bu durum gelecekte değişebilir.
Bu yazıtlar, Ethereum'un saf akıllı sözleşme mint işleminden daha ucuz ve daha merkeziyetsiz olan çağrı verilerini kullanır.
- Evm.ink
Evm.ink, Ethscriptions protokol standartlarını diğer EVM uyumlu zincirlere taşıyarak bu zincirlerin de diğer EVM zincirleri için yazıt mint etmesine ve dizin oluşturmasına olanak sağlamıştır.
Polygon zincirindeki Polscription/PRC-20 ve Avalanche zincirindeki Avascriptions/ASC-20 gibi popüler yazıt protokollerinin tümü indeksleme ve tanımlama için Evm.ink standardını kullanır.
- SPL20
Bitcoin'in BRC-20 standardından ilham alan Solana zincir yazıt protokolü SPL-20, dijital sanat eserlerinin blok zincirinde doğrudan depolanmasını sağlayarak farklılaşıyor.
Sanat depolaması için harici platformlara dayanan geleneksel NFT'lerin aksine, SPL-20 yazıtları benzersiz bir yaklaşım sunarak görüntülerin kendi zincir içi adreslerine sahip olmasını sağlar ve daha fazla bütünlük, kalıcılık ve harici depolama sınırlamalarından bağımsızlık sağlar.
- DRC-20 & LRC-20
DRC-20 protokolü Dogecoin blok zincirinde Ordinals tabanlı bir protokoldür. Bitcoin blok zincirine benzer şekilde çalışır, ancak düşük işlem ücretleri ve güçlü memetik nitelikleri nedeniyle popülerlik kazanmıştır.
LRC-20, Litecoin blok zincirinde Ordinals tabanlı bir protokoldür.
Temel yazıt protokollerinin piyasa verileri
Temel yazıt protokollerine ilişkin piyasa tablosu 25 Aralık 2023 tarihli verilere dayanır. Sekiz protokolün yazıt tokenleri için veri içerir: Ordinals/BRC-20, Ethscription/ERC-20, Atomicals/ARC-20, Rune, Pipe, Avascriptions/ASC-20, SPL-20 ve DRC-20. Poligon zincirindeki yazıt tokenlerine ilişkin veriler şu anda mevcut değildir ve dahil edilmemiştir.
25 Aralık 2023 itibariyle, Bitcoin Ordinals yazıtlarının toplam sayısı 50 milyonu aşarken, BRC-20 yazıtları 40 milyondan fazladır ve toplamın %80'inden fazlasını temsil etmektedir.
Özel not: Token Miktarı alanı iki veri noktası içerir. Birincisi gerçek işlem hacmine sahip token miktarını temsil ederken, ikincisi dağıtılan toplam token miktarını temsil eder. Toplam Piyasa Değeri alanı, gerçek işlem hacmine sahip tokenlerin toplam piyasa değerini temsil eder.
Temel yazıt protokolleri - en iyi tokenler
Her protokol için yazıt tokenlerinin sayısı önemlidir, ancak işlem hacmi en iyi yazıt tokenlerinde yoğunlaşmıştır. Aşağıdaki tablo, her bir yazıt protokolü için en iyi tokenlerin piyasa performansını göstermektedir.
BRC-20 protokolü için en iyi tokenler $ORDI, $SATS ve $MUBI'dir. ARC-20 protokolü için en iyi yazıt tokeni $ATOM'dur. Rune protokolü için en iyi yazıt tokeni $COOK'tur. PIPE protokolü için en iyi yazıt tokeni $PIPE'dır. ERC-20 protokolü için en iyi yazıt tokeni $ETHS'dir. PRC-20 protokolü için en iyi yazıt tokeni $POLS'tur. ASC-20 protokolü için en iyi yazıt tokeni $AVAV'dır. SPL-20 protokolü için en iyi yazıt tokeni $SOLS'tur. DRC-20 protokolü için en iyi token $DOGI'dir.
CEX'lerde yazıt tokenleri satın alabilir miyim?
BRC-20 tokenleri nasıl yazılır?
Bitcoin NFT'leri, BRC-20 ve daha fazlası dahil birçok Bitcoin yazıtını web3.bitget.com, unisat.io/inscribe, ordinalswallet.com/inscribe, idclub.io/brc20 veya looksordinal.com adreslerinden yazabilirsiniz. BRC-20 yazıtları şu şekilde yazılır:
1. BTC satın alın ve aldığınız BTC'yi Bitcoin Cüzdanınıza yatırın.
2. Tarayıcınızda bu platformların yazıt özelliği modülünü açın ve BRC-20'yi seçin.
3. Arama simgesine tıklayabilir ve Bitcoin tabanlı yazıt tokenlerinin bir listesini görüntülemek için BRC-20'yi seçebilirsiniz.
4. Şu anda dağıtılmakta olan bir inscription tokenini seçin ve mint sürecine katılın.
5. Bu token yazıtını kaç kez mint etmek istediğinizi seçin. Her mint ile birlikte belirli sayıda token alacaksınız. Örneğin, 5 kez mint etmek size belirli sayıda tokenin beş katını verecektir.
6. Gas ücreti tutarını girin. Daha yüksek bir gas ücretinin daha hızlı bir işlem süresi ile sonuçlanacağını unutmayın.
7. Mint işlemi tamamlandı. Yazılmış tokenleri bu mint platformlarının Profil sayfasındaki Yazıtlarım bölümünde veya Bitget Wallet’taki tüm yazıt tokenlerini görüntüleyebilirsiniz.
Ethscriptions nasıl yazılır?
Ethscriptions'ı web3.bitget.com, etch.market veya ethsmarket.xyz platformlarında dağıtabilir ve yazabilirsiniz.
Ethscriptions dağıtım (yani çıkarma) süreci aşağıdaki gibidir:
Adım 1: ETH satın alın ve Bitget cüzdanınıza veya başka bir Ethereum cüzdanına yatırın.
Adım 2: Tarayıcınızda bu platformların inscription özellik modülünü açın ve token dağıtım sürecini başlatmak için Deploy düğmesini kullanın. Bu, ERC-20 Deploy açılır iletişim kutusunu tetikleyecektir.
3. Adım: Token dağıtımı için ERC-20 Deploy açılır penceresindeki dört alanın anlamlarını anladığınızdan emin olun. Protokol alanı varlık çıkarma protokolünü ifade eder. Tick alanı, yaklaşan tokeni adlandırmak için kullanılır. Toplam Arz alanı, yaklaşan tokenin toplam arzını ayarlamak için kullanılır. Mint Başına Limit alanı, bir kullanıcı tarafından yazılacak her bir yazıtta bulunan token sayısını belirlemek için kullanılır.
Adım 4: Tick kutusuna, gelecek tokeni adlandırmak için birkaç İngilizce harf girin. Toplam Arz kutusuna, token için planlanan toplam arzı girin. Mint Başına Limit kutusuna, mint sırasında her bir yazıta dahil edilecek token sayısını girin.
Adım 5: Dağıtım işlemini başlatmak için Deploy düğmesini kullanın. Girdiğiniz Tick kullanılabilir durumdaysa, Bitget cüzdanını etkinleştirecektir. Girdiğiniz Tick zaten kullanımdaysa, farklı bir Tick seçmenizi isteyen bir hata uyarısı görüntülenir. Tick'i değiştirdikten sonra, Bitget cüzdanını etkinleştirmek için tekrar Inscribe (Yaz) düğmesini kullanın.
Adım 6: Bitget cüzdanı etkinleştirilirse, imzayı onaylamak için Onayla düğmesini kullanın. Bu noktada, bir Ethscription çıkarma tamamlamış olursunuz. Daha sonra verilen tokenlerinizi Devam Eden token listesinde görüntüleyebilirsiniz.
Ethscriptions yazma süreci aşağıdaki gibidir:
Adım 1: Dağıtılmış ancak henüz yazılmamış tokenleri gösteren platform tokenlerinin Devam Eden listesine gidin.
Adım 2: İstediğiniz tokeni seçin ve daha fazla temel bilgi bulabileceğiniz ayrıntılı sayfasına erişmek için tıklayın. Temel bilgiler arasında Toplam Arz, Mint Başına Limit (mint sırasında tek bir yazıtta yer alan token sayısı), Ethscription Kimliği ve Sahipler yer almaktadır.
Adım 3: Ardından, Bitget cüzdanını etkinleştirmek için Ethscribe düğmesine tıklayın. İmzayı onaylamak için Onayla düğmesine tıklayın. Bu noktada, bir Ethscription'ın yazma işlemini tamamlamış bulunuyorsunuz. Daha sonra yazılan tokeni profilinizin Ethscriptions bölümünde görüntüleyebilirsiniz.
Yaygın yazıt araçları
Yaygın olarak kullanılan yazıt araçları temel olarak yazıt işlem platformlarını, yazıt mint platformlarını, yazıtların izlenmesine olanak tanıyan yazıt gezginlerini ve yazıt tekliflerini sorgulamanıza olanak tanıyan veri analiz platformlarını içerir.
SSS
Yazıtların tarihçesi
- 2023.01.21Bitcoin geliştiricisi Casey Rodarmor tarafından Bitcoin ordinals protokolünün yayınlanması, Bitcoin ekosistemine yeni bir paradigma getirdi. Bu protokol, Bitcoin NFT'lerinin Bitcoin ağında doğrudan oluşturulmasını ve depolanmasını kolaylaştırarak kullanıcıların çeşitli meta veri türlerini (resimler, videolar ve PDF'ler gibi) satoshilere kaydetmesine olanak tanır ve böylece ilk Bitcoin ağı NFT'leri ortaya çıkar.
- 2023.03.08X (eski adıyla Twitter) kullanıcısı @domodata BRC-20 standardını gitbook'ta yayınladı ve bunu "ilginç ve deneysel bir standart" olarak nitelendirdi. Ordinals protokolü temel alınarak oluşturulan BRC-20 standardı, JSON formatında yazıtlar ayarlayarak tokenlerin uygulanmasına, mint edilmesine ve aktarılmasına olanak tanır. Ayrıca @domodata ilk BRC-20 tokeni olan $ORDI'yi kullanıma sundu. 9 Mart 2023’te $ORDI'nin mint süreci tamamlandı ve $ORDI OTC piyasalarında aktif olarak işlem görmeye başladı.
- 2023.04BRC-20 standardı Nisan 2023'te büyük ilgi gördü ve BRC-20 tokenlerinin sayısında keskin bir artışa ve Bitcoin blok zincirindeki işlem ücretlerinde bir yükselişe yol açtı. BRC-20 tokenlerinin fiyatında da önemli bir artış yaşandı. BRC-20 standardındaki ilk token olan $ORDI, 0,005$'dan başladı ve sonunda 8 Mayıs 2023'te 31$'a ulaşarak ilk fiyatından 650 milyon dolarlık bir piyasa değerine ulaşarak 6200 kat artış gösterdi. 23 Nisan 2023'te, BRC-20 token standardını destekleyen ilk Bitcoin cüzdanı olan Unisat kullanıma sunuldu. O zamandan beri, cüzdanlar, gezginler, işlem platformları, mint platformları ve veri platformları gibi yazıt altyapısı ve uygulamaları da tanıtıldı.
- 2023.052 Mayıs 2023'te Litecoin topluluğu BRC-20 standardının LTC-20 adı verilen bir çatallanmasını kullanıma sundu. 9 Mayıs 2023'te bir Dogecoin topluluğu olan Dogewow, DRC-20'yi yayınladı. 27 Mayıs 2023'te Dogecoin, tek bir günde işlenen 2 milyondan fazla işleme ulaşarak bir noktada BTC ve ETH'yi geride bıraktı. Bu başarı, Binance Smart Chain, Polygon Chain, Arbitrum Chain, Avalanche Chain, BASE Chain, Celestia Chain, Cosmos Chain ve diğerleri dahil olmak üzere birçok açık zincirde ve bunların ilgili ikincil piyasalarında yazıtların başlatılmasına yol açtı.
- 2023.06.12Bitcoin Ordinals'ın baş bakımcısı Raph, Casey Rodarmor'un yinelenen yazıt önerisini (#2167) GitHub'daki Ordinals koduyla birleştirdi.
- 2023.06.17Bitcoin Ordinals protokolünden esinlenen müzik sitesi Genius.com'un kurucu ortağı ve eski CEO'su Tom Lehman, 17 Haziran 2023'te Ethscriptions'ı piyasaya sürdü. Yeni protokol, Ethereum ağında dijital koleksiyonlar oluşturmak ve paylaşmak için işlem çağrı verilerini kullanıyor. Ethscriptions, 8 Eylül 2023'te $ETHS'yi resmi tokeni olarak duyurdu.
- 2023.09.20Atomicals protokolü anonim bir geliştirici tarafından kullanıma sunuldu. Atomicals protokolünde (ATOM) ilk token 21 Eylül'ün erken saatlerinde çıkarıldı ve madencilik yaklaşık 5 saat içinde tamamlandı.
- 2023.09.26Casey Rodarmor, Runes (Rune Protokolü) adı verilen Bitcoin tabanlı değiştirilebilir bir token protokolü oluşturdu. Runes'in BRC-20'ye göre en önemli gelişimi UTXO tabanlı teknolojinin kullanılmasıdır.
- 2023.10.02Bir topluluk geliştiricisi olan Beny, Pipe olarak bilinen Runes'in geliştirilmiş bir versiyonunu piyasaya sürdü. Daha önce BRC-20 proxy LooksOrdinal (tokenize edilmemiş) ve BRC-20'nin OrdFi odaklı bir versiyonu olan Tap Protocol gibi araçları da piyasaya sürdü.
- 2023.10.25BRC-20 geliştiricisi @domodata tarafından kurulan Layer 1 Foundation, özellikle DeFi, SocialFi, GameFi ve doğrudan Bitcoin Katman 1 üzerine inşa edilen diğer merkeziyetsiz uygulamalar için tasarlanmış, ordinal teorisine dayalı ölçeklenebilir bir merkeziyetsiz bilgi işlem protokolü olarak BRC-100'ü tanıtıyor. BRC-20 standardının bir evrimi olan BRC-100, daha fazla ölçeklenebilirlik ve iyileştirme sağlayarak Bitcoin Katman 1'e dayalı uygulamalar için olanaklar yaratır.
- 2023.12.06$ORDI'nin fiyatı bir kez daha fırlayarak yaklaşık 70$'lık bir zirveye ulaştı ve piyasanın yazıt tokenlerine olan ilgisini yeniden canlandırdı. Sonuç olarak, çok sayıda yazıt tokeni değerinde bir artış yaşadı ve yazıt heyecanı birçok açık blok zinciri ekosistemine yayıldı.
Yeni Bitget kullanıcıları 1000USDT hoş geldin paketi alabilir.Şimdi talep edin